اسلام آباد – 30 جولاءِ (اي پي پي) ناڻي واري وزارت چيو آهي، ته حڪومتي قدمن جي نتيجي ۾ مجموعي معيشت جي استحڪام کي يقيني بڻائڻ ۾ مدد ملي، معيشت جا اهم انگ اکر بهتري جي عڪاسي ڪري رهيا آهن، ز??عي پيداوار، روانگي واپار ۽ ناڻي واڌ ۾ اضافي جو رجحان برقرار رهندو، وڏين صنعتن جي پيداوار ۾ اضافو ۽ ناڻي واڌ جي شرح ۾ ترتيبوار گهٽتائي سان معيشت جي بهتري جي عڪاسي ٿي رهي آهي، ناڻي واري وزارت طرفان جاري ڪيل ماهوار اقتصادي اپڊيٽ مطابق مالي سال 2024ع دو??ان پاڪستان جي معيشت، استحڪام جي راهه تي گامزن ٿي ناڻي واڌ جي شرح ۾ نمايان گهٽتائي آئي، گذريل مالي سال جي پهرين 11 مهينن ۾ ڪرنٽ اڪائونٽ جي خساري ۾ گهٽتائي ٿي، ز??عي شعبي بهترين ڪارڪردگي جو مظاهرو ڪيو، جڏهن ته وڏين صنعتن جي پيداوار ٽيڪ اپ پوزيشن تي اچي وئي. رپورٽ مطابق مالي سال 2024ع ۾ زرعي ٽريڪٽرن جي پيداوار ۾ 43.5 سي??ڙو جي شرح سان اوسر رڪارڊ ڪئي وئي، ز??عي قرضن جو ??اٿو 1972.8 ارب رپيا رڪارڊ ڪيو ويو جيڪو گذريل مالي سال جي ڀيٽ ?? 26 سي??ڙو وڌيڪ آهي. پنجاب ۾ 1.304 ملين ايڪڙ ايراضي تي ڪپهه جي پوک رڪارڊ ڪئي وئي، جڏهن ته 1.680 ملين ايڪڙ هو. سنڌ ۾ 0.555 ملين ايڪڙ ايراضي تي ڪپهه جي پوکي ٿي جڏهن ته هدف 0.630 ملين ايڪڙ مقرر ڪيو ويو هو، خريف جي موسم ۾ ڀاڻن جي کپت جو ??اٿو 1210 هزار ٽن هو، جيڪو گذريل خريف جي ڀيٽ ?? 18.1 سي??ڙو گهٽ آهي. ڊي اي پي جي کپت جو ??اٿو 256 هزار ٽن رڪارڊ ڪيو ويو، جيڪو گذريل سيزن جي ڀيٽ ?? 6.8 سي??ڙو گهٽ آهي، جڏهن ته ان باوجود سنڌ ۽ پنجاب ۾ ڪپهه لاءِ سٺن ٻجن جي فراهمي کي يقيني بڻايو ويو آهي، جنهن سبب پيداوار ۾ اضافي جي اميد آهي، گذريل مالي سال دو??ان وڏين صنعتن جي پيداوار ۾ هڪ سي??ڙو جي اوسر رڪارڊ ڪئي وئي، جڏهن ته مئي ۾ وڏين صنعتن جي پيداوار ۾ سالياني بنيادن تي 7.3 سي??ڙو ۽ ماهوار بنيادن تي 7.5 سي??ڙو جو نمايان اضافو ڏسڻ ۾ آيو. سيمينٽ جي کپت ۾ 1.6 سي??ڙو جو اضافو ٿيو ۽ مجموعي طور تي 45.3 ملين ٽن سيمنٽ جي کپت رڪارڊ ڪئي وئي. مقامي کپت جو ??اٿو 38.2 ملين ٽن رڪارڊ ڪيو ويو جيڪو گذريل سال جي ڀيٽ ?? 4.6 سي??ڙو گهٽ آهي، جڏهن ته سيمنٽ جي روانگي واپار ۾ 55.7 سي??ڙو جي شرح سان اضافو رڪارڊ ڪيو ويو ۽ مجموعي طور تي 7.1 ملين ٽن سيمنٽ جو روانگي واپار ڪيو ويو. رپورٽ مطابق جون ۾ صارفين لاءِ قيمتن جو عام انگ 12.6 سي??ڙو رڪارڊ ڪيو ويو، جيڪو مئي ۾ 11.8 سي??ڙو ۽ گذريل سال جون ۾ 29.4 سي??ڙو هو. سراسري سالياني ناڻي واڌ 29.2 سي??ڙو مان گهٽجي 23.4 سي??ڙو جي سطح تي آئي. رپورٽ مطابق گذريل مالي سال جي پهرين 11 مهينن ۾ مالي خساري کي جي ڊي پي جي شرح سان 5.5 سي??ڙو جي سطح کان گهٽائي 4.9 سي??ڙو جي شرح تي آندو ويو. پرائمري بئلنس جو ??اٿو 1620.5 سي??ڙو ارب رپيا رڪارڊ ڪيو ويو جيڪو جي ڊي پي جو 1.5 سي??ڙو ٺهي ٿو. گذريل مالي سال جي پهرين 11 مهينن ۾ مجموعي وفاقي ٽيڪس اوڳاڙين جو ??اٿو 6202.6 ارب رپيا رڪارڊ ڪيو ويو جيڪو گذريل کان به پوئين سال جي ڀيٽ م 49 سي??ڙو وڌيڪ آهي. نان ٽيڪس روينيو ۾ 90 سي??ڙو جي شرح سان اضافو ڏسڻ ۾ آيو. ايف بي آر جي مجموعي ٽيڪس اوڳاڙين جو ??اٿو 9311 ارب رپيا رڪارڊ ڪيو ويو آهي، جيڪو گذريل کان به پوئين سال جي ڀيٽ ?? 30 سي??ڙو وڌيڪ آهي. سڌي ريت ٽيڪسن ۾ 38.5 سي??ڙو جڏهن ته سيلز ٽيڪس، فيڊرل ايڪسائيز ڊيوٽي ۽ ڪسٽم ڊيوٽي ۾ ترتيبوار 19.6 سي??ڙو، 56.1 سي??ڙو ۽ 18.5 سي??ڙو جي شرح سان اوسر رڪارڊ ڪئي وئي. ناڻي واري وزارت مطابق روانگي واپار ۽ پرڏيهه مان اماڻيل ناڻي ۾ اضافي سبب مالي سال 2024ع ۾ ڪرنٽ اڪائونٽ جي کاتن جو خسارو 0.7 ارب ڊالرن تائين محدود ڪيو ويو، جيڪو مالي سال 2023ع ۾ 3.3 ارب ڊالر هو. مختلف شين جي روانگي واپار جو ??اٿو 31.1 ارب ڊالر رڪارڊ ڪيو ويو جيڪو گذريل سال جي ڀيٽ ?? 11.5 سي??ڙو وڌيڪ آهي. آمدني واپار جو ??اٿو 53.2 ارب ڊالر رڪارڊ ڪيو ويو جيڪو مالي سال 2023ع ۾ 52.3 ارب ڊالر هو. مجموعي واپاري خساري جو ??اٿو 22.1 ارب ڊالر رڪارڊ ڪيو ويو جيڪو گذريل کان پٺئين مالي سال ۾ 24.8 ارب ڊالر هو. گذريل مالي سال دو??ان سڌي ريت پرڏيهي سي??پڪاري جو ??اٿو 1.9 ارب ڊالر رڪارڊ ڪيو ويو جيڪو گذريل کان پوئين مالي سال جي ڀيٽ ?? 16.9 سي??ڙو وڌيڪ آهي. پرڏيهي سي??پڪاري ۾ چين، برطانيه ۽ ٻين دو??ت ملڪن اهم ڪردار ادا ڪيو. بجلي جي شعبي ۾ سڀ کان وڌيڪ 799.9 ملين ڊالر جي سڌي ريت پرڏيهي سي??پڪاري رڪارڊ ڪئي وئي، جيڪا مجموعي سڌي ريت پرڏيهي سي??پڪاري جو 42.1 سي??ڙو ٺهي ٿو. تيل ۽ گئس جي شعبي ۾ 303.6 ملين ڊالرن جي سڌي ريت پرڏيهي سي??پڪاري رڪارڊ ڪئي وئي. گذريل مالي سال دو??ان پرڏيهه ۾ رهندڙ پاڪستانين طرفان پرڏيهه مان اماڻيل ناڻي جو ??اٿو 30.3 ارب ڊالر رڪارڊ ڪيو ويو، جيڪو مالي سال 2023 جي ڀيٽ ?? 10.7 سي??ڙو وڌيڪ آهي. پرڏيهي مٽاسٽا جي ناڻي جي ملڪي ذخيرن جو ??اٿو 12 جولاءِ تي 14.7 ارب ڊالر رڪارڊ ڪيو ويو، جنهن ۾ اسٽيٽ بئنڪ وٽ پرڏيهي مٽاسٽا جي ناڻي جي ذخيرن جو ??اٿو 9.4 ارب ڊالر هو. رپورٽ مطابق مالي سال 2024ع ۾ زر وسيع (ايم 2) ۾ 15.5 سي??ڙو جي شرح سان اوسر رڪارڊ ڪئي وئي جنهن ۾ بئنڪنگ شعبي جي مجموعي پرڏيهي اثاثن اهم ڪردار ادا ڪيو. نجي شعبي طرفان قرض وٺڻ جي شرح ۾ اضافو ٿيو ۽ مالي سال 2024ع ۾ ان شعبي کي 368.4 ارب رپين جو قرض فراهم ڪيو ويو جيڪو مالي سال 2023ع ۾ 208.3 ارب رپيا هو. ناڻي واري وزارت مطابق گذريل سال سيپٽمبر کان پاڪستان اسٽاڪ ايڪسچينج جي ڪارڪردگي ۾ بهتري جو رجحان شروع ٿيو. جون ۾ ڪي ايس اي 100 انڊيڪس ۾ 2566 پوائنٽس جو نمايان اضافو ٿيو. جون جي پڄاڻي تي انڊيڪس 78445 پوائنٽن تائين پهچي ويو هو. جون ۾ مارڪيٽ ڪيپيٽلائيزيشن ۾ 205 ارب رپين جو اضافو ٿيو. رپورٽ مطابق محدود مالي گنجائش باوجود حڪومت معاشري جي معاشي طور تي ڪمزور طبقن کي رليف فراه ڪرڻ لاءِ قدم کڻي رهي آهي. مئي 2024ع ۾ غربت جي خاتمي لاءِ فنڊ24 شراڪتدار ادارن جي سهڪار سان 28 هزار 913 بنا وياج جي قرض فراهم ڪيا جنهن جو ??اٿو 1.38 ارب رپيا هو. فيبروري 2023ع کان مارچ 2024ع جي مدي ۾ حڪومت هڪ لک 40 هزار 202 مستحقن ۾ 83.68 ارب رپين جا قرض ورهايا. اهي قرض وزيراعظم يوٿ بزنس اينڊ ايگريڪلچر لون اسڪيم تحت فراهم ڪيا ويا. ان کان علاوه حڪومت ٽن مهينن لاءِ 200 يونٽن تائين بجلي استعمال ڪندڙ صارفين لاءِ سبسڊي جو به اعلان ڪيو آهي. رپورٽ مطابق مالي سال 2025ع لاءِ زرعي شعبي جي ترقي جو هدف 2 سي??ڙو مقرر ڪيو آهي جڏهن ته گذريل سال ان شعبي جي سٺي ڪارڪردگي سبب هلندڙ مالي سال ۾ به نمايان بهتري جو امڪان آهي. لائيو اسٽاڪ، فشريز ۽ فاريسٽري جي شعبن ۾ به اضافي جو رجحان جاري آهي. وڏين صنعتن جي پيداوار ۾ گذريل مالي سال جي آخر ۾ بهتري شروع ٿي ۽ اهو عمل هلندڙ مالي سال ۾ به برقرار رهندو. رپورٽ مطابق جولاءِ ۾ ناڻي واڌ جي شرح 12 سي??ڙو کان 13 ۽ آگسٽ ۾ 11 کان 12 سي??ڙو رهڻ جو امڪان آهي. اهڙي طرح ماهوار روانگي واپار جو ??اٿو 2.4 کان 2.7 ارب ڊالر ۽ آمدني واپار جو ??اٿو 4.5 کان 4.9 ارب ڊالرن تائين رهڻ جو امڪان آهي.
